Mường Tấc, miền đất Phù Hoa xưa của huyện Phù Yên (Sơn La) không chỉ nổi tiếng bởi “cơm nếp dẻo, cá nướng thơm” những câu hát ví trữ tình đằm thắm, hôm nay miền đất trù phú ấy lại bừng lên sức sống mới bằng phong trào làm vụ ba hiệu quả... Tại xã Tường Phù (Phù Yên, Sơn La) nơi có phong trào làm vụ ba mạnh nhất hiện nay, tôi được anh Lò Ngọc Lú, Phó Chủ tịch UBND xã đưa đi thăm đồng đến từng thửa ruộng, xem bà con làm cỏ, chăm bón từng cây tỏi, luống rau đang kỳ xanh tốt mới thấy hết giá trị của câu thành ngữ “Tấc đất, tấc vàng”. Trước mắt tôi, cả cánh đồng suối Pùa và đôi bờ suối Tấc trải rộng và ngát xanh những luống cây màu vụ ba như tỏi, ngô đông, đậu tương, khoai lang. Bên luống tỏi đang lên xanh, chị Đinh Thị Chuẩn, bản Bùa Hạ II, cho biết: “Gia đình tôi ít lao động, chỉ làm được có 50m2, năm ngoái trồng đậu cô ve, chưa có kinh nghiệm nên chỉ bán được khoảng 800 ngàn đồng, năm nay chuyển sang trồng tỏi, dự kiến cho thu trên 2 triệu đồng”. Vụ ba năm 2006, Tường Phù trồng 112,16 ha, trong đó: 67,75 ha tỏi, 1,69 ha ngô đông, 22,36 ha khoai lang và 19,25 ha rau đậu các loại. Nhờ phát triển vụ ba mà nhiều hộ gia đình đã có thêm bát ăn bát để, điển hình như vợ chồng anh Hà Văn Điềm, bản Bùa Chung, mạnh dạn làm vụ ba, trồng 50 kg tỏi giống, trừ chi phí còn cho thu trên 6 triệu đồng/vụ.
Ông Lò Kiều Thi, Bí thư Đảng uỷ xã, cho biết: “Năm 2006, xã đưa vụ ba lên thành vụ sản xuất chính. Huyện giao 105 ha, nhưng xã phấn đấu phát triển trên 150 ha, trong đó có 80 ha tỏi. Các diện tích lúa ruộng vụ mùa thu hoạch sớm xã chỉ đạo bà con trồng tỏi, diện tích thu hoạch muộn chuyển sang trồng đỗ tương và các loại rau màu. Các bản: Bùa Chung, Bùa Hạ, Bùa Thượng mỗi bản trồng từ 15-16 ha cây vụ ba. Để làm được việc này, xã đã phát động phong trào toàn dân xuống ruộng làm vụ ba; tận dụng khai thác hết mọi tiềm năng đất đai trên diện tích 2 vụ lúa; mở đợt thi đua cao điểm giữa hộ với hộ, giữa bản với bản, không để ruộng trống, dự kiến năm nay vụ ba ở Tường Phù sẽ cho thu hoạch khá”.
Riêng cây tỏi tía giống địa phương có ưu điểm chịu hạn, năng suất bình quân đạt 60tấn/ha. Chính vụ, tỏi tươi bán tại chỗ cũng được 4.000đồng/kg còn cuối mùa, tỏi khô bán không dưới 10.000 đồng/kg, mà không có để bán. Trò chuyện với bà con được biết, tiến tới bà con sẽ chọn giống tỏi tía “mồ côi” (tỏi một củ) để nhân rộng và phát triển đại trà, bởi loại tỏi này có thêm đặc điểm là củ to, phù hợp với thị hiếu khách hàng, trồng tiết kiệm diện tích đất, năng xuất cao. Quy trình trồng tỏi đơn giản, chỉ cần sau thu hoạch vụ lúa, bà con tổ chức đốt rơm, cày bừa, đánh luống, đưa nước vào đồng, trồng tỏi, phủ rơm, gieo thêm cải, tưới ẩm hàng ngày là sau 2 tháng cho thu hoạch. Để có được kinh nghiệm làm vụ ba, cấp ủy đảng, chính quyền xã đã mạnh dạn trích ngân sách của xã cho bà con đi thăm quan, học hỏi kinh nghiệm, mô hình làm vụ ba ở Văn Chấn (Yên Bái). Chính từ những bước đi mạnh dạn đó, đã giúp Tường Phù tìm ra lối đi vươn lên phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo. Hiện toàn xã có 95% số hộ có nhà ngói, 26 hộ làm được nhà xây kiên cố, 541 hộ có xe máy, 7 hộ có xe ô tô vận tải, 9/12 bản, 2 trường và 830 hộ đạt tiêu chuẩn văn hoá...
Khác với Tường Phù, vụ ba ở bản Cứu, xã Huy Thượng, bà con lại chủ yếu trồng ngô đông, đậu tương và bí đỏ. Chị Đinh Thị Hoan, cán bộ khuyến nông phụ trách xã Huy Thượng giải thích: Cây ngô đông Biôxít 9681 ở đây được bà con chọn làm cây mũi nhọn trong vụ ba này là vì chịu hạn, chịu giá rét, lại ngắn ngày. Trung bình mỗi ha cho thu hoạch từ 3,5-4 tấn. Ngoài ra, bà con đã có truyền thống trồng rau màu từ lâu, nên sau khi trung tâm mở các lớp tập huấn về phát triển cây, con và cung ứng giống, bà con đã tranh thủ làm đất, gieo cấy hầu hết toàn bộ diện tích ruộng 2 vụ của bản. Anh Đinh Văn Luận, Trưởng bản Cứu phấn khởi: Vụ ba năm nay, bản trồng được trên 30 ha, trong đó 20 ha ngô đông, còn lại trồng rau màu. Dự kiến mỗi hộ sẽ có thêm thu nhập từ 2-3 triệu đồng từ vụ ba”.
Vụ ba ở Mường Tấc hôm nay là thế mạnh. Tín hiệu vui từ phong trào làm vụ ba ở nơi đây đã và đang khẳng định là vụ sản xuất chính, góp phần đáng kể vào việc cải thiện đời sống, xoá đói giảm nghèo.
Bài và ảnh: Anh Đức |