Dân tộc Mông có trên 558.000 người, cư trú tập trung ở miền núi vùng cao thuộc các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Sơn La, Cao Bằng, Nghệ An. Người Mông có các tên gọi khác nhau: Mông Đơ (Mông Trắng), Mông Lềnh (Mông Hoa), Mông Sí (Mông Đỏ), Mông Đú (Mông Đen). Các tên gọi khác: Mèo, Mẹo, Miêu. Tiếng Mông thuộc ngôn ngữ Mông-Dao.
 |
 |
Mùa xuân ở Bắc Hà |
Người Mông Trắng |
Nguồn sống chính của đồng bào Mông là làm nương rẫy du canh, trồng ngô, trồng lúa, ở một vài nơi có nương bậc thang. Cây lương thực chính là ngô và lúa nương, lúa mạch. Ngoài ra đồng bào còn trồng lanh để lấy sợi dệt vải và trồng cây dược liệu. Chăn nuôi của gia đình người Mông có trâu, bò, ngựa, chó, gà. Xưa kia người Mông quan niệm chăn nuôi là việc của phụ nữ, kiếm thịt trong rừng là việc của đàn ông.
 |
 |
Chiếc váy của người Mông Lềnh (Mông Hoa) |
Đồ trang sức của người Mông |
Quần áo của người Mông chủ yếu may bằng vải lanh tự dệt. Một bộ y phục cổ truyền của phụ nữ gồm có: váy, áo xẻ ngực, tạp dề trước và sau, xà cạp quấn chân. Áo phụ nữ Mông có cổ là một miếng vải treo trên bả vai được thuê sặc sỡ. Váy may và trang trí công phu là váy mở xếp nếp xoà rộng.
 |
 |
Bày tỏ lòng mình qua tiếng khèn |
Phụ nữ người Mông ai cũng biết thêu |
Đồng bào Mông cho rằng những người cùng dòng họ là anh em cùng tổ tiên, có thể đẻ và chết trong nhà nhau, phải luôn luôn giúp đỡ nhau trong cuộc sống, cưu mang nhau trong nguy nan. Mỗi dòng họ cư trú quây quần thành một cụm, có một trưởng họ đảm nhiệm công việc chung.
 |
 |
Người Mông Đú (Mông Đen) |
Mái tóc của phụ nữ người Mông |
Hôn nhân của người Mông theo tập quán tự do kén chọn bạn đời. Những người cùng dòng họ không được lấy nhau. Người Mông có tục "háy pù", tức là trong trường hợp trai gái yêu nhau, cha mẹ thuận tình nhưng kinh tế khó khăn, trai gái hò hẹn nhau tại một địa điểm, rồi chàng trai dắt tay cô gái về làm vợ. Vợ chồng người Mông rất ít bỏ nhau, họ sống hoà thuận, cùng làm ăn, cùng lên nương, xuống chợ và đi hội hè.
Tết cổ truyền của người Mông tổ chức vào tháng 12 dương lịch. Trong 3 ngày tết, họ không ăn rau xanh. Nam nữ thanh niên vui xuân thường thổi khèn gọi bạn.
Nhạc cụ của người Mông có nhiều loại, phổ biến là khèn và đàn môi. Sau một ngày lao động mỏi mệt, thanh niên dùng khèn, đàn môi gọi bạn tình, ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống, của quê hương, đất nước.
 |
 |
Thắng cố là món ăn đặc sản của người Mông |
Chợ phiên Bắc Hà (Lào Cai) |
|